W ramach Projektu pt. ?Renowacja pobrygidkowskiego zespołu klasztornego w Śródmieściu miasta Lublina? zostały zdefiniowane cele na poziomie produktów, rezultatów i oddziaływania, które stanowią logiczną całość.

Celem głównym Projektu jest zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej regionu oraz poprawa warunków życia mieszkańców poprzez renowację pobrygidkowskiego zespołu klasztornego w Śródmieściu miasta Lublina.

Cele szczegółowe Projektu:

• przywrócenie wartości historycznej rewitalizowanego pobrygidkowskiego zespołu klasztornego w Lublinie,
• przystosowanie rewitalizowanego zespołu klasztornego do pełnienia nowych funkcji społecznych i turystyczno - kulturalnych,
• poprawa dostępności turystycznej rewitalizowanego zespołu klasztornego,
• poprawa ładu przestrzennego i uporządkowanie przestrzeni publicznej śródmieścia Lublina,
• poprawa poziomu bezpieczeństwa na terenie rewitalizowanego zespołu klasztornego i w jego otoczeniu,
• zwiększenie potencjału społeczno ? gospodarczego Śródmieścia Lublina.

Cel główny oraz cele szczegółowe Projektu zostały zdefiniowane w oparciu o główny cel III Osi Priorytetowej Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2007 ? 2013.

Projekt wpisuje się w cele III Osi Priorytetowej Atrakcyjność obszarów miejskich i tereny inwestycyjne ? wzrost atrakcyjności inwestycyjnej regionu poprzez wsparcie dla obszarów rewitalizowanych i terenów inwestycyjnych, a szczególnie w cel Działania 3.2. Rewitalizacja zdegradowanych obszarów miejskich ? przywrócenie zdegradowanym obszarom miejskim, w tym poprzemysłowym i powojskowym funkcji gospodarczych, edukacyjnych, turystycznych, społecznych i kulturalnych, a także zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej regionu oraz poprawa warunków życia mieszkańców.

Projekt wpisuje się również w cele Programu Rewitalizacji dla Lublina, przyjętego uchwałą 752/ XXXIII/2009 Rady Miasta Lublin w dniu 18.06.2009 r.

Granice zasięgu Lokalnego Programu Rewitalizacji Lublina w pierwszym etapie realizacji obejmują obszary kluczowe dla kształtowania rozwoju miasta takie jak: Stare Miasto i Śródmieście, tereny tradycyjnej zabudowy kształtującej wizerunek miasta np. Czwartek oraz obszary pozostające w gorszej sytuacji do reszty dzielnic miasta ? zaniedbane dzielnice np. Głusk, Kośminek, tereny poprzemysłowe czy powojskowe.

Projekt wpisuje się w zakres działań i celów przyjętych dla Śródmieścia Lublina. Za cel główny dla tego obszaru przyjęto: zapewnienie wysokiej jakości przestrzeni i szerokiej, wielokierunkowej oferty obsługi miasta i regionu z wykształceniem rangi metropolitalnej w dziedzinach kultury i nauki.

W zakresie głównego wyszczególniono 4 cele operacyjne w tym zasadne dla wnioskowanego projektu:

nr 1 ? poprawa jakości zagospodarowania przestrzennego, z wpisanymi w jego zakres działaniami, między innymi:

• pielęgnacja i urządzanie zieleni (ogólnodostępnej),
• remonty elewacji i dachów budynków zgodnie z wymogami konserwatorskimi i uwarunkowaniami krajobrazu miasta,
• urządzanie miejsc parkingowych stosownie do potrzeb.

nr 2 ? rozwój funkcji ważnych dla rangi Lublina w regionie, w Polsce i w Europie, z wpisanymi w jego zakres działaniami, w tym między innymi:

• renowacja obiektów zabytkowych dla potrzeb funkcji wyższego rządu (zwłaszcza dla kultury i nauki),
• uzupełnienie tkanki miejskiej respektowaniem współczesnych wymogów wysokiej jakości funkcjonalno ? przestrzennej.

nr 4 ? wzmocnienie aspiracji indywidualnych i grupowych wśród mieszkańców Lublina, z wpisanymi w jego zakres działaniami w tym:

• poprawa bezpieczeństwa publicznego,
• tworzenie miejsc pracy.

W ramach projektów przewidzianych do realizacji do roku 2015 w dokumencie wymieniono:
Projekt B.22. Renowacja pobrygidkowskiego zespołu klasztornego przy ul. Narutowicza.

Efektem realizacji projektu jest zrewitalizowany zespół pobrygidkowski, w skład którego wchodzi kościół rektoralny pw. Wniebowzięcia NMP Zwycięskiej wraz z przylegająca wieżą oraz starą plebanią (dawny klasztor Brygidów). Uzupełnieniem projektu jest wykonanie remontu terenu utwardzonego ? miejsc postojowych, parkingu oraz urządzenie terenów zielonych w otoczeniu kościoła i plebanii.

 

Kaplica Grunwaldzka

Kaplica zastępuje niejako brakującą w tym układzie architektonicznym kościoła nawę boczną wraz z dobudowaną w XVII wieku czworokątna wieżą- dzwonnicą. Nadano jej tytuł Kaplicy Grunwaldzkiej, ze względu na stiukowe popiersie Króla-Fundatora Kościoła Władysława Jagiełły. Pod tym Popiersiem znajduje się granitowa tablica z napisem:

 

ŚWIĄTYNIĘ TĘ WZNIÓSŁ
KRÓL WŁADYSŁAW JAGIEŁŁO
NA PAMIĄTKĘ ZWYCIĘSTWA ODNIESIONEGO
POD GRUNWALDEM D. 15 LIPCA 1410 ROKU.
W PIĘĆSETNĄ ROCZNICĘ
WDZIĘCZNA POTOMNOŚĆ TABLICE TĘ POŁOŻYŁA

Obok kamiennego okna nad Popiersiem Monarchy umieszczono chorągiew jagiellońską i litewską, przypominającą o połączonych siłach orężą polskiego i litewskiego, które odniosły zwycięstwie w bitwie grunwaldzkiej. W kaplicy tej znajduje się neogotycki ołtarz z obrazem Matki Bożej Sykstyńskiej i portretem św. Judy Tadeusza. Apostoł ten doznaje szczególnej czci w naszej świątyni i jest jej patronem, obok Najświętszej Maryi Panny Zwycięskiej i św. Brygidy. Cotygodniowa Msza św. wotywna ku czci św. Judy Tadeusza jest sprawowana w tej kaplicy przy wspomnianym ołtarzu (każdy czwartek, godz. 8.00 ? kartki z intencjami można składać w kościele do puszki znajdującej się przy bocznym ołtarzu lub przez Internet). Należy pobierać plik arkusz z intencją do św. Judy Tadeusza, wypełnić i wysyłać. Można także zapalić światełko wdzięczności. Obrazy wraz z ołtarzem bocznym zostały w maju 2012r. przewiezione do pracowni konserwatorskiej w celu przeprowadzenia renowacji. Te prace renowacyjny nie były w zakresie projektu unijnego. Odnowienie tych zabytków było możliwe do przeprowadzenia dzięki przyznanym dotacjom przez Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Lublinie, Urząd Marszałkowski w Lublinie i anonimowemu ofiarodawcy. Prace przeprowadziła firma AC Konserwacja Zabytków A. Piotrowski. E. Kosakowski z Krakowa. Odnowione zabytki ruchome powróciły na swoje miejsce na uroczystości jubileuszowe 600-lecia rozpoczęcia budowy królewskiego wotum, przypadające w 2012r. W Kaplicy znajduje się także obraz króla Kazimierza Jagiellończyka, wcześniej wiszący na prawej ścianie prezbiterium. (Renowacja obrazu i popiersia monarchy została przeprowadzona w 2010 r.) Z Kaplicy Grunwaldzkiej drzwi i wąskie przejście prowadzą do zakrystii, natomiast schodki ? na ambonę, usytuowaną po lewej stronie nawy głównej.

W Kaplicy, po renowacji, znajduje się także przeszklony wziernik, umożliwiający widok krypty wykonanej z białego kamienia w stylu gotyckim z ekspozycją 2 trumien Sióstr Wizytek. Remont więźby dachowej z wymianą pokrycia dachu kaplicy św. Judy Tadeusza wraz z zakrystią i ?łącznikiem? został przeprowadzony przez firmę SMART-BUD Andrzej Król, dzięki dotacji przyznanej przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 2012r. Te prace remontowe były poza zakresem projektu Renowacji pobrygidowskiego zespołu klasztornego w Śródmieściu miasta Lublina.

Sanktuarium św. Brygidy

W tej części dla zwiedzających został udostępniony m.in. zabytkowy XV wieczny obraz św. Brygidy. Św. Brygida żyła w XIV w. w Szwecji. To ona przepowiedziała klęskę Krzyżaków pod Grunwaldem. Przepowiednię o władcy który rozgromił potęgę Krzyżaków król Władysław Jagiełło odniósł do siebie. Dlatego razem z kościołem wybudował klasztor dla sióstr Brygidek i braci Brygidów. A w kościele został umieszczony obraz św. Brygidy (XVw.) wraz z cyklem obrazów przedstawiający życie św. Brygidy, wspaniałej kobiety, kochającej żony, wymagającej matki, i pełnej dyplomacji kobiety. Cykl obrazów w stallach uzupełnia i przybliża życia św. Brygidy.

Obraz św. Brygida z XV w. został wypożyczony przez Zamek Królewski na Wawelu na wystawę z okazji 600-lecia zwycięstwa pod Grunwaldem, fotografie tego obrazu były prezentowane na wystawie w Wilnie. Dzięki takiej niezwykłej kolekcji można realizować cele edukacyjne, kulturalne i turystyczne. Sklepienie prezbiterium ? sanktuarium św. Brygidy jest wykonane w stylu renesansu lubelskiego. Możemy zobaczy na nim 4 ewangelistów z ich symbolami, 2 aniołów z palmą w ręku oraz ornamentykę rośliną, girlandy owoców i warzyw oraz uskrzydloną głowę z chustą pod szyją a także symbole religijne. Ten styl architektoniczny jest charakterystyczny dla regionu Lubelskiego. W Sanktuarium św. Brygidy, współpatronki Europy, znajduje się wejście do krypt, które przeznaczono do zwiedzania. W tym celu wykonano zejście w postaci schodów i połączono obydwie krypty przejściem nad którym wykonano murowane sklepienie kolebkowe (w nawiązaniu do istniejących murów krypt). W tych krypach zlokalizowano ekspozycję archeologiczną (m.in. zabytki archeologiczne drewniane i metalowe, habity i trumny, w tym ostatniej ksieni Brygidek).

W Sanktuarium św. Brygidy w pobliżu wejścia głównego ? ma miejsce także ekspozycja archeologiczna starych murów. Badanie georadarem wykazało obecność starych murów ? pozostałości po kaplicy starszej od kościoła ? pod posadzką w północno-zachodniej części nawy głównej. Wykonano więc podświetloną ekspozycję tych murów poprzez wykonanie przeszklonego otworu (szkło laminowane posadzkowe) w posadzce umożliwiającego oglądanie pozostałości istniejącej już w 1396r. starej kaplicy Najświętszej Maryi Panny, św. Zofii i św. Barbary.

Lubelskie Sanktuarium Pamięci Narodowej

Od wielu lat aranżację nawy bocznej wyznaczały liczne tablice pamiątkowe, nawiązujące do osób i wydarzeń z historii kościoła, miasta Lublina i naszej Ojczyzny. Kościół pobrygidkowski od lat pełnił rolę ośrodka pielęgnującego narodowe tradycje, rocznice powstań narodowych, dążenia niepodległościowe, tragiczne wydarzenia z okresu II wojny światowej. W okresie powojennym był miejscem tętniącym wolnością od reżimu komunistycznego, kolebką lubelskiej Solidarności. Po dziś dzień wiele uroczystości państwowych, patriotycznych rozpoczyna się Mszą świętą w tym właśnie kościele. Długa jest historia Mszy świętych za Ojczyznę, sięga lat 70-tych i jej założyciela, ówczesnego rektora ks. Mieczysława Brzozowskiego. Jedna z tablic pamiątkowym poświęcona jest Jego osobie. Wśród innych tablic znajdziemy te dedykowane Marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu, generałowi brygady Kazimierzowi Tumidajskiemu, generałowi brygady Mieczysławowi Smorawińskiemu, żołnierzom AK, zamordowanym podczas II wojny światowej: w ogniu walk i w obozach kaźni na wschodzie: w Katyniu, Miednoje i Charkowie. Są także tablice epitafijne upamiętniające działalność patriotyczno-społeczną kobiet: Siostry Urszulanki Bożeny Emilii Szerwantke, Heleny z Rojowskich Masłowiczowej i Ludwiki Zembrzuskiej. W 1992 roku zawisła tablica dedykowana rektorowi naszego kościoła, ówczesnemu Słudze Bożemu, a dziś błogosławionemu ks. Kazimierzowi Gostyńskiemu, zamordowanemu w komorze gazowej w Dachau w 1942r. Wśród tablic upamiętniających rektorów tego kościoła są epitafia: ks. Jana Władzińskiego, ks. Andrzeja Chlastawy, ks. Stefana Młynarczyka. Te i inne tablice predestynują nawę boczną naszego kościoła do nazwy Lubelskiego Sanktuarium Pamięci Narodowej. Po renowacji ? zgodnie z zaleceniami służb konserwatorskich i wskazówkami Komisji Liturgicznej Kurii Metropolitalnej w Lublinie - dokonano uporządkowania tablic: część z nich pozostała w nawie bocznej, część została przeniesiona do wieży kościoła, która jest udostępniona w ciągu całego dnia do zwiedzania pielgrzymom i turystom.

Nawa boczna odzyskała swój ukryty blask dzięki nowym tynkom, wykonanym zgodnie z gotycką techniką (tynk wapienno-piaskowy, falujący, nierówny) posadzce, oświetleniu. Przy bocznym ołtarzu odsłonięto także fragment starej posadzki z kamienia. Na ścianie zachodniej nawy bocznej przywrócono ścianę z białego kamienia, zaś w pobliżu bocznego wejścia wyeksponowano fragmenty starego, oryginalnego XV-wiecznego tynku wraz z wątkiem ceglanym. Pod posadzką nawy bocznej znajduje się 5 krypt. Nad wejściem jednej z nich zostało położone przeszklenie umożliwiające ?zwiedzanie? jej ekspozycji. Obraz z krypty jest też transmitowany do wieży kościoła. Renowacja ołtarza bocznego św. Józefa nie była objęta Projektem, współfinansowanym że środków unijnych.

W opisywanej nawie, w jej środkowej wnęce, znajduje się, czasami niezauważona przez zwiedzających, kaplica św. Barbary z neobarokową rzeźbą Piety (z przełomu XIX i XX wieku). Nazwa kaplicy upamiętnia istnienie w minionych wiekach kaplicy NMP, św. Zofii i św. Barbary, na miejscu której zbudowany został obecny kościół. Obecnie ta kaplica pełni funkcję kaplicy katyńskiej, gdzie umieszczono tablicę upamiętniającą ofiary kaźni, urnę z prochami pomordowanych w Katyniu, guziki wydobyte z dołów śmierci i obraz Matki Bożej Katyńskiej. W październiku 2012r. została tu umieszczona także urna z prochami pomordowanych w Bykowni, dar Wojewody Lubelskiego.

W dwóch pozostałych szerszych wnękach, nad którymi biegnie wąski korytarz, łączący klasztor z chórem (obecnie przejście jest zamurowane), stoją zabytkowe, XVII-wieczne konfesjonały. Jeden z nich został oddany do renowacji w marcu 2009 r. Dzięki XVIII-wiecznej dobudowie muru od strony południowej nawa posiada dodatkowe wejście boczne z przedsionkiem. Przy bocznym wejściu została zamontowana platforma dla osób niepełnosprawnych, a boczne wejście do świątyni będzie również funkcjonować w niedziele i święta.

Wieża kościoła z chórem

Dotychczas osobami, które najczęściej ?odwiedzały? wieżę, i to tylko na poziomie chóralnym, byli organiści. Po renowacji i remoncie wszystko się zmieniło. XVII-wieczna wieża otwarta jest dla naszej wspólnoty i wszystkich zwiedzających Lublin. Przesunięta poniżej schodów w przedsionku kościoła drewniana oszklona ściana umożliwi wejście do wieży-dzwonnicy w ciągu całego dnia.

Najciekawsze miejsce do jakiego prowadzą nowe schody w wieży to fragmenty gotyckiej dekoracji malarskiej, prawdopodobnie z lat 1430 i 1460- 1470. Znajdują się one nad i pod sklepieniem nawy głównej. Stało się to skutek tego, iż polichromia znajdowała się pierwotnie poniżej stropu nakrywającego nawę. Sufit był płaski z drewnianych belek i kasetonów. Późnogotycki szczyt oraz przesklepienie nawy głównej wykonane zostało w poł. XVI w. W ten sposób malowidła zostały przedzielone. Odnowione fragmenty dekoracyjnego fryzu przedstawiają na tle Starego Miasta pochód rycerzy konnych z wyprzedzającym ich brodatym jeźdźcem oraz króla Kazimierza Jagiellończyka z giermkiem. Te zabytkowe fragmenty fresku są zaliczane do najwcześniejszych w Polsce utworów malarskich o tematyce świeckiej umieszczanych w kościele i z punktu widzenia historii sztuki były zapowiedzią renesansu. W czasie prac zostały także odkryte freski z wcześniejszego jeszcze okresu.

W wieży znajdą się też tablice i symbole upamiętniające fakty z historii naszego kościoła, miasta i Ojczyzny. Wcześniej znajdowały się w prawej nawie bocznej, która nadal pozostała miejscem pamięci i tradycji narodowych. Część jednak tablic została przeniesiona do wieży. Znajduje się w niej obok ekspozycji historycznej z rycerzem Krzyżackim na czele i dwoma nagimi mieczami, wystawa numizmatyczna. Na wieży została wykonana także nowa konstrukcja 2 dzwonów, których rozlegający się głos będzie nieustannie przypominał o historycznym zwycięstwie. Z wieży będziemy mogli także podziwiać przez lunety panoramę Lublina.